sprawy społeczne oraz zdrowie
REALIZOWANE PROGRAMY Związane z POMOCĄ SPOŁECZNĄ I ZDROWIEM
Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Cieszyna. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Cieszyna na lata 2021-2025;
Program Wspierania Rodziny Miasta Cieszyna na lata 2019-2021;
Program "Cieszyńska Karta Dużej Rodziny";
Program krajowy "Karta Dużej Rodziny";
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Miasta Cieszyna na lata 2021-2024;
Program osłonowy "Pomoc w zakresie dożywiania na terenie Gminy Cieszyn" na lata 2019-2023;
Polityka senioralna;
Pilotażowy program profilaktyki próchnicy u dzieci 5-letnich, uczęszczających do cieszyńskich przedszkoli;
Program profilaktyki wad postawy ciała uczniów klas I-III szkół podstawowych;
Program zapobiegania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy - szczepienia przeciw HPV dla dziewcząt 12 letnich w gminie Cieszyn;
Program profilaktyki grypowej wśród osób dorosłych - szczepienia ochronne przeciwko grypie sezonowej osób powyżej 65 roku życia;
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii Miasta Cieszyna na rok 2021.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Wysokość zrealizowanych wydatków w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny:
61 230 187 zł
-3,97%
do roku 2020
-3,97%
do roku 2020
W 2020 r. z budżetu Miasta Cieszyna poniesiono zwiększone wydatki majątkowe związane z realizacją inwestycji polegającej na modernizacji nieruchomości przy ul. Błogockiej 30, w ramach której budynek dostosowano do funkcji noclegowni i lokali socjalnych oraz schroniska dla bezdomnych, a także mieszkania chronionego. Zakończenie realizacji i rozliczenie inwestycji, sprawia że w 2021 r. wydatki związane z wykonywaniem zadań w obszarze pomocy społecznej i wsparcia rodziny uległy zmniejszeniu. Ponadto, w odniesieniu do wartości z 2020 r., na nieznacznie niższym poziomie zrealizowano finansowanie pozostałych zadań, w tym dotyczących wypłaty świadczeń wychowawczych. Dla porównania warto wskazać, że w 2020 r. na ten cel wydatkowano 34,7 mln zł podczas gdy w 2021 r. wydatki te wyniosły 34,1 mln zł. W 2021 r. dokonywano wypłaty świadczeń wychowawczych na podstawie wniosków złożonych w roku 2020. Rozpatrywano również wnioski na nowonarodzone dzieci.
44 304 478 zł
Wysokość wypłaconych świadczeń społecznych
3 400 708 zł
Wydatki na bieżące utrzymanie MOPS
128 536 zł
Wartość zadań zrealizowanych z dofinansowaniem (wydatki z dotacji UE)
Świadczenia wsparcia materialnego w 2021 r.
Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2021 r.
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.
W 2021 r. wykonywanie najistotniejszych działań w zakresie pomocy społecznej można było pogrupować według pięciu obszarów:
systemu finansowego wsparcia rodzin;
pomocy w długotrwałej lub ciężkiej chorobie;
likwidacji barier funkcjonalnych dla osób niepełnosprawnych;
ograniczaniu skutków bezrobocia;
przeciwdziałaniu uzależnieniom.
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Cieszynie w 2021 r. były długotrwała lub ciężka choroba ubóstwo oraz niepełnosprawność. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli w pozycjach ubóstwo, bezrobocie i długotrwała lub ciężka choroba). Aby uzyskać pomoc ze strony MOPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że w 2021 r. powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej, choć zauważalny jest nieznaczny wzrost rodzin potrzebujących wsparcia w 2021 r.
W 2021 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 260 rodzin a niepieniężnymi 195 rodziny. Pracę socjalną świadczono wobec 680 rodzin.
Miejski OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ
Obecna struktura organizacyjna Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2021 r. MOPS wydatkował 54.197.650,05 zł, z czego 44.261.837,44 zł pochodziło ze środków zewnętrznych a 9.935.812,61 zł stanowiło środki własne miasta.
W trakcie 2021 r. MOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych w ramach ogłaszanych konkursów i programów tj. "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Pomoc Żywnościowa 2014-2020", "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej", "Opieka 75+", "Opieka wytchnieniowa", czy "Wspieraj Seniora". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej MOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, takie jak organizacja i koordynowanie punktu konsultacyjnego, a także we współpracy z Fundacją Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej "Być Razem" objęcie zagrożonych wykluczeniem 26 osób kompleksowym wsparciem w formie doradztwa i konsultacji, szkoleń edukacyjnych i zawodowych oraz staży.
wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2021 r.
Posiłek w szkole i w domu
Wsparcie dla mieszkańców Cieszyna polegało na zapewnieniu jednego gorącego posiłku dziennie osobom nie mogącym go przygotować we własnym zakresie ze względu na wiek, chorobę, niepełnosprawność, brak środków finansowych czy warunków do przygotowania posiłku.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizował program w dwóch formach tj. w naturze w ramach przyznanego gotowego posiłku, a dla osób wymagających stosowania szczególnej diety w formie zasiłku celowego. Posiłki wydawano w placówkach oświatowych. Łącznie, Programem objętych zostało 288 osób. Z zasiłku celowego skorzystały 142 osoby.
Ogólny koszt programu wyniósł 287.124,05 zł, z czego dotacja z budżetu państwa wyniosła 49% tej kwoty tj. 141.217,08 zł, natomiast udział własny miasta stanowił 51 % , tj. kwota 145.906,97 zł.
pomoc żywnościowa
Rok 2021 był kolejnym, w którym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizował program operacyjny związany z pomocą żywnościową. W związku z tym, z budżetu Miasta Cieszyn, przekazano Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej - Zarządowi Wojewódzkiemu w Katowicach, dotację w wysokości 15 tys. zł.
Dzięki temu działaniu MOPS mógł skierować tą formę pomocy do 184 rodzin, co pozwoliło wesprzeć łącznie 365 osób. Dodatkowo, pracownicy socjalni dowozili żywność osobom starszym, samotnym i niepełnosprawnym (grupa 14 osób). Ponadto, w ramach programu, 45 osób skorzystało z działań aktywizacyjnych w formie warsztatów kulinarnych, dotyczących racjonalnego wykorzystania otrzymanych artykułów spożywczych.
asystent osobisty osoby niepełnosprawnej
W 2021 r. MOPS pozyskał środki z Funduszu Solidarnościowego na realizację Programu "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" - edycja 2021. Dzięki temu, miasto na realizację programu mogło wydatkować kwotę 212.935,72 zł. Pozwoliło to na zapewnienie usług asystenta w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym, dedykowaną osobom niepełnosprawnym. Program miał na celu poprawę jakości życia dorosłych osób niepełnosprawnych, zapewnienia osobom niepełnosprawnym pomocy adekwatnej do potrzeb, umożliwienia zaangażowania osób niepełnosprawnych w wydarzenia społeczne, kulturalne, sportowe. W 2021 r. z Programu "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" skorzystało 21 osób niepełnosprawnych.
Usługi opiekuńcze 75+
W okresie od kwietnia do grudnia 2021 r. , MOPS realizował w ramach usług opiekuńczych rządowy Program "Usługi opiekuńcze 75+", polegający na zwiększeniu dostępności do usług opiekuńczych dla osób w wieku powyżej 75 roku życia.
W ramach złożonego wniosku do Programu Miasto Cieszyn otrzymało dotację w wysokości 21.366,75 zł. W 2021 r. działanie to pozwoliło na objęcie programem "Opieka 75+" 14 osób.
Opieka wytchnieniowa
Głównym założeniem programu było odciążenie i wsparcie członków rodzin lub opiekunów w codziennych obowiązkach lub czasowego zastępstwa w sprawowaniu opieki nad osobą niepełnosprawną. Dzięki temu wsparciu, opiekunom osób niepełnosprawnych została zapewniona możliwość załatwienia niezbędnych spraw, regeneracji, kontaktów społecznych, czy po prostu odpoczynku.
Świadczenie przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej usług opieki wytchnieniowej było realizowane w formie pobytu dziennego w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej. Z tej formy wsparcia skorzystały 2 rodziny. Na realizację zadania przeznaczono 9.787,56 zł, które pozyskano ze środków Funduszu Solidarnościowego.
Wspieraj seniora
Program realizowany był przez cały 2021 r. jako kontynuacja działań rozpoczętych w 2020 r. Celem programu było organizacyjne i finansowe wsparcie przez administrację rządową samorządów gminnych w częściowej opiece nad osobami powyżej 70 roku życia, które ograniczały swoją aktywność do niezbędnego minimum i pozostawały w domu.
W ramach programu udzielano wsparcia osobom starszym w wieku 70 lat i więcej, które zdecydowały się na pozostanie w domu, w zakresie dostarczania zakupów obejmujących artykuły podstawowej potrzeby, w tym artykuły spożywcze i środki higieny osobistej. Miasto na realizację programu pozyskało dotację w kwocie 9.123,42 zł. Pomoc ta świadczona była przez pracowników socjalnych MOPS i 4 wolontariuszy. Łącznie z programu "Wspieraj Seniora" w 2021 r. skorzystało 10 osób.
Pomoc osobom bezdomnym
W 2021 r. Miasto Cieszyn zlecał prowadzenie 22 miejsc w schronisku (w tym 3 miejsc
z usługami opiekuńczymi) i 10 miejsc w noclegowni Stowarzyszeniu Pomocy Wzajemnej "Być Razem". Stowarzyszenie dysponowało nieruchomością przy ul. Błogockiej 30 na podstawie umowy użyczenia i w zakresie pozostałych wolnych miejsc - 18 w schronisku i 14 w noclegowni organizowało również współpracę z innymi gminami, w tym również gminami spoza powiatu cieszyńskiego.
W Schronisku mogły przebywać osoby bezdomne, umieszczone na podstawie decyzji o przyznaniu tymczasowego schronienia. MOPS prowadził postępowania administracyjne w sprawach związanych z udzielaniem schronienia i łącznie skierował do Schroniska dla osób bezdomnych 33 osoby z Cieszyna, w tym 2 osoby korzystały z miejsc z usługami opiekuńczymi, wydano łącznie 68 decyzji. Z Noclegowni skorzystało natomiast 106 osób.
W 2021 r. na prowadzenie schroniska i noclegowni dla osób bezdomnych z budżetu miasta została przekazana dotacja wysokości 424.300,00 zł.
Dom Spokojnej Starości
W 2021 r. Dom kontynuował swoje podstawowe zadanie w ramach opieki nad osobami w podeszłym wieku w różnym stanie zdrowia. Świadczono szeroką gamę usług opiekuńczych, bytowych i wspomagających w oparciu o indywidualne potrzeby mieszkańców. W zakresie sprawowania opieki nad mieszkańcami wykonywane były czynności opiekuńcze polegające na udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnacji, jak również udzielaniu niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych.
Przyjęto 16 mieszkańców.
W związku z możliwością pozyskania środków pozabudżetowych z projektów na wspieranie domów pomocy społecznej w działaniach zapobiegających i/lub zwalczających koronawirusa Dom pozyskał środki w ramach projektu „Zapewnienie bezpieczeństwa i opieki pacjentom oraz bezpieczeństwa personelowi zakładów opiekuńczo-leczniczych, domów pomocy społecznej, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych i hospicjów na czas COVID-19” w wysokości 35.004,33 zł (wykorzystano 26.743,99 zł) oraz „Śląskie pomaga” w wysokości 115.320,00 zł (wykorzystano 101.792,24 zł). Ponadto otrzymano dotacje Wojewody Śląskiego w łącznej wysokości 52.962,00 zł (wykorzystano 52.480,16 zł).
zdrowie
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki miasta w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych miasta, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez miasto były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2021 r. wyniosły blisko 1,1 mln zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na udzielenie dotacji Towarzystwu Przyjaciół Dzieci z przeznaczeniem na Środowiskowe Ogniska Wychowawcze, Świetlicę Środowiskową "Przytulisko" oraz zorganizowanie kolonii letniej TPD- Pogorzelica 2021 z elementami programu profilaktycznego "Spójrz inaczej" Ponadto możliwe było sfinansowanie "Programu wieloaspektowej pomocy psychologicznej i prawnej Rodzina w Centrum", a także wsparcie projektu "Nowy start nowe szanse - program aktywizacji społecznej osób bezdomnych", z którego skorzystało 36 osób.
Programy polityki zdrowotnej
W ramach działań w zakresie profilaktyki zdrowotnej, wydatkowano 75.761,57 zł. Dzięki tej kwocie sfinansowano prowadzenie zajęć z gimnastyki korekcyjnej w publicznych szkołach podstawowych Nr 1, 2, 4, 5 i 7 oraz zrealizowano program polityki zdrowotnej - szczepienia przeciwko grypie dla osób w wieku 65+ (w ramach programu zaszczepiły się 522 osoby).
Przebieg AKCJI SZCZEPIEŃ
Rok 2021 był kolejnym, w którym mieszkańcy Cieszyna zmagali się z epidemią choroby COVID-19. Z tego względu, podjęto realizację działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępności do usług w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. W związku z realizacją Narodowego Programu Szczepień Ochronnych przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w 2021 r. na terenie Miasta Cieszyn dostępne były punkty, w których wykonywano szczepienia przeciwko COVID-19.
Działania burmistrza, radnych oraz pracowników instytucji gminnych skupiały się na stworzeniu możliwości do zaszczepienia przeciw COVID-19 oraz zaangażowaniu w akcję promocyjną szczepień przeciw COVID-19. W ramach podjętych wysiłków przygotowano, uruchomiono i zapewniono funkcjonowanie Punktu Szczepień Powszechnych, a także wspierano działalność mobilnych punktów szczepień. Ponadto, w ramach podjętych wysiłków, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego pomagały w realizacji zadań związanych z transportem osób mających trudności w samodzielnym dotarciu do punktów szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2, w tym osób niepełnosprawnych oraz w sprawie organizacji infolinii dla osób potrzebujących wsparcia. Łącznie przyjęto do realizacji 16 zgłoszeń.
Efektem podjętych działań było zajęcie pierwszego miejsca wśród gmin powiatu cieszyńskiego - w kategorii największej liczby zaszczepionych.
56% zaszczepionych w pełni w 2021 r.
1. miejsce w powiecie Cieszyńskim pod względem liczby osób w pełni zaszczepionych
Na rzecz ochrony zdrowia, w 2021 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.